Vereniging Juridische Kwaliteitszorg
Zinvol contact met de overheid en de rol van de gemeentejurist
Jubileumcongres 26 juni 2025
Bijna vier weken geleden vond ons jubileumcongres ‘Zinvol contact met de overheid en de rol van de gemeentejurist’ plaats. We kunnen ons voorstellen dat u graag wilt weten hoe deze bijeenkomst verlopen is! Daarom wijden we hier een extra nieuwsbrief voor u aan.
John Olivier heette alle gasten hartelijk welkom en gaf een toelichting ochtendprogramma.
Prof. dr. Henk Kummeling besprak het onderzoek naar de rechtsstaat vanuit het perspectief van de burger. Hij stelde dat de belofte van de rechtsstaat inhoudt dat we leven in een samenleving waarin burgers door en tegen de overheid beschermd zijn, invloed hebben op de overheidsmacht en ondersteuning krijgen als dat nodig is. De Staatscommissie Rechtsstaat gaf een tiental verbeterpunten aan om deze belofte waar te maken. Zo adviseerde zij om de belofte van de rechtsstaat meer leidend te maken bij het handelen van de overheid, om beleid, wetgeving en uitvoering te vereenvoudigen en de rechtsbescherming te verbeteren.
Henk Kummeling pleitte ervoor om een dialoog te faciliteren tussen de drie staatsmachten over het verwezenlijken van de belofte van de rechtsstaat in de praktijk voor alle inwoners van Nederland en het uitvoeren van de acties die daaruit voortvloeien. Het gaat hierbij om een lerende aanpak, waarbij steeds wordt gereflecteerd op de voorgaande dialoog en rekening wordt gehouden met de uitkomsten van andere initiatieven. Op die manier kan er een doorlopend gesprek ontstaan.
Prof. mr. dr. Jurgen Goossens, Dr. Paulien de Winter en Mr. dr. Wubbo Wierenga bespraken het belang van zinvol contact met de overheid, zoals dat is beschreven in hun essaybundel die tijdens het jubileumcongres is gepresenteerd ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de VJK.
Met deze essaybundel wilden de VJK en de auteurs van het boek bijdragen aan het waarmaken van de belofte van de rechtsstaat. Het boek is bedoeld om de gemeentelijke overheid en gemeentejuristen te inspireren een constructieve bijdrage te leveren aan het herstel van die belofte.
Hoe kan zinvol contact met de burger beter worden geborgd? De sprekers bespraken de verschillende bijdragen aan dit boek. Hierbij stonden zij stil bij het burgerperspectief (deel I van het boek), de juridische spelregels waarbinnen zinvol contact plaatsvindt (deel II van het boek) en concrete handelingsperspectieven voor de gemeentejuristen (deel III van het boek).
‘BINGO’ werd door de zaal geroepen aan het einde: met een luchtige netwerkbingo vonden juristen vanuit het hele land elkaar.
Publicatie: ‘Zinvol contact met de overheid en de rol van de gemeentejurist’
Aan het einde van de ochtend vond de uitreiking plaats van de essaybundel ‘Zinvol contact met de overheid en de rol van de gemeentejurist´. Mr. Marco Langendoen ontving het eerste exemplaar uit handen van Prof. dr. mr. Jurgen Goossens, Dr. Paulien de Winter en Mr. dr. Wubbo Wierenga.
De aanwezigen ontvingen een ook een fysiek exemplaar; VJK-leden kunnen deze ook bestellen via onderstaande knop.
Workshops
- Mr. dr. Arnt Mein en Eline Linthorst, LL.M, gaven een workshop stond de vraag centraal hoe zinvol contact tussen gemeente en burger tot stand kan komen door het bieden van beter doordacht maatwerk. Zo is binnen de sociale zekerheid de focus verschoven van wantrouwen en strikte handhaving naar meer aandacht voor de menselijke maat. De sprekers stelden dat dit veel druk op uitvoerende ambtenaren. Aan de orde kwam de vraag of het terecht is om deze verantwoordelijkheid volledig bij de uitvoerend ambtenaar te leggen. Zinvol contact met de burger vraagt immers niet alleen iets van de ambtenaar, maar ook om aanpassingen op organisatorisch niveau en op het niveau van regelgeving. Deze en andere vraagstukken werden in interactie met het publiek besproken met het doel om samen te verkennen wat er nodig is voor zinvol contact tussen gemeente en burger.
- Prof. dr. Henk Kummeling en Drs. Corissa Abdoeljami gaven een workshop over de gebroken belofte van de rechtsstaat en ambtenarenlef. Vanuit het perspectief van de burger is het gedrag en de houding van de ambtenaar essentieel. Door het tonen van empathie kan veel worden bereikt. Verplaats je in de positie van de burger. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Op welke manier kom je beter in direct contact met de burger? Wat heeft de burger nodig van de overheid? Transparantie in overheidsbeslissingen en investeringen in juridische infrastructuur zijn essentieel om het publiek vertrouwen te herstellen. De deelnemers van de workshop verkenden wat nodig en mogelijk is voor zinvol contact tussen gemeente en burger in deze veranderende juridische context, en hoe ambtenarenlef kan bijdragen aan het herstellen van de gebroken belofte van de rechtsstaat.
- Prof. dr. Mirko Noordegraaf en Mr. Lianne van Kalken, gaven een workshop over gemeentejuristen als weerbare en wendbare professionals. De deelnemers van de workshop doken in het concept ‘professionele publieke blikverruiming’. Deze blikverruiming is het gevolg van ontwikkelingen in de samenleving en de jurisprudentie. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en recente wetenschappelijke inzichten gingen Mirko en Lianne met de deelnemers in gesprek hoe deze professionele blikverruiming optreedt bij gemeentejuristen en wat daarvan de gevolgen zijn.
Hoe vond u ons jubileumcongres?
Laat het ons weten door de vragenlijst in te vullen.